નિર્ણય / કર્મચારીના મોત બાદ આશ્રિતને અપાતી નિયુક્તી અધિકાર નથી, છૂટ છે- સુપ્રીમ કોર્ટની મોટી ટીપ્પણી

• સુપ્રીમ કોર્ટની આશ્રિતને અપાતી નિયુક્તી વિશે ટીપ્પણી
• કરુણાના ધોરણે નિમણૂક એ અધિકાર નથી પરંતુ રાહત છે
• બંધારણના અનુચ્છેદ 14 અને 16 હેઠળ ચુકાદો સંભળાવ્યો

સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું છે કે કરુણાના ધોરણે નિમણૂક એ અધિકાર નથી પરંતુ રાહત છે અને આ પ્રકારની રોજગારી પૂરી પાડવાનો હેતુ અસરગ્રસ્ત પરિવારને અચાનક કટોકટીમાંથી બહાર નીકળવા સક્ષમ બનાવવાનો છે. સુપ્રીમ કોર્ટે આ અંગે ગત સપ્તાહે કેરળ હાઈકોર્ટની ડિવિઝન બેંચના નિર્ણયને પણ રદબાતલ રાખ્યો હતો.

પતીના મૃત્યુ સમયે પત્ની કામ કરતી હતી
ડિવિઝનના આ નિર્ણયે સિંગલ જજના નિર્ણયની પુષ્ટિ કરી હતી, જેમાં ફર્ટિલાઇઝર્સ એન્ડ કેમિકલ્સ ત્રાવણકોર લિમિટેડ અને અન્યોને કરુણાના આધારે મહિલાની નિમણૂકની બાબત પર વિચાર કરવાનો નિર્દેશ આપવામાં આવ્યો હતો. જસ્ટિસ એમ.આર. ન્યાયાધીશ એ કે શાહ અને કૃષ્ણ મુરારીની ખંડપીઠે આદેશમાં નોંધ્યું છે કે મહિલાના પિતા ખાતર અને રસાયણો ત્રાવણકોર લિમિટેડમાં નોકરી કરતા હતા અને એપ્રિલ 1995 માં ફરજ દરમિયાન મૃત્યુ પામ્યા હતા. ખંડપીઠે કહ્યું હતું કે તેમની પત્ની તેમના મૃત્યુ સમયે કામ કરી રહી હતી, તેથી અરજદારો કરુણાના આધારે નિમણૂક માટે પાત્ર નથી.

પ્રતિવાદી કરુણાના આધારે નિમણૂક માટે હકદાર નથી
ખંડપીઠે કહ્યું હતું કે કર્મચારીના મૃત્યુના 24 વર્ષ પછી, પ્રતિવાદી કરુણાના આધારે નિમણૂક માટે હકદાર રહેશે નહીં. સુપ્રીમ કોર્ટે કરુણાના આધારે નિમણૂક અંગે જે કાયદા અંગે સ્પષ્ટતા કરી છે તે મુજબ, બંધારણના અનુચ્છેદ 14 અને 16 હેઠળના તમામ ઉમેદવારોને તમામ સરકારી ખાલી જગ્યાઓ માટે સમાન તક પૂરી પાડવી જોઈએ. બંધારણની કલમ 14 કાયદા સમક્ષ સમાનતા સાથે સંબંધિત છે અને કલમ 16 સરકારી રોજગારની બાબતોમાં તકની સમાનતા સાથે સંબંધિત છે.જો કે, મૃતક કર્મચારીના આશ્રિતને કરુણાના આધારે નિમણૂક એ આ માપદંડોમાં અપવાદ છે, "ખંડપીઠે તેના 30 સપ્ટેમ્બરના આદેશમાં જણાવ્યું હતું. કરુણાના ધોરણે નિમણૂક એ છૂટ છે, અધિકાર નથી.

પિતાના મૃત્યુ સમયે પુત્રી સગીર હતી
સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે, 1995માં જ્યારે કર્મચારીનું મોત થયું ત્યારે તેની દીકરી સગીર વયની હતી. કોર્ટે કહ્યું કે જ્યારે તે પુખ્ત વયની હતી, ત્યારે તેણે કરુણાના આધારે નિમણૂક માટે અરજી કરી હતી. એ પણ નોંધવામાં આવ્યું હતું કે તેમના મૃત્યુના લગભગ 14 વર્ષ પછી, તેમની પુત્રીએ કરુણાના આધારે નિમણૂક માટે અરજી રજૂ કરી હતી.

ગરીબીને તરફેણમાં અપાય છે નોકરી
સુપ્રીમ કોર્ટના અગાઉના ચુકાદાઓનો ઉલ્લેખ કરતાં ખંડપીઠે જણાવ્યું હતું કે નિર્ધારિત કાયદા મુજબ, કરુણાપૂર્ણ નિમણૂક જાહેર સેવાઓમાં નિમણૂકના સામાન્ય નિયમમાં અપવાદ છે અને તે વ્યક્તિના આશ્રિતોની તરફેણ કરે છે જે ગરીબીમાં અને આજીવિકાના કોઈપણ સાધન વિના તેના પરિવારને છોડીને મૃત્યુ પામે છે.

વધુમાં કોર્ટે જણાવ્યું,
કોર્ટે કહ્યું કે આવા કિસ્સાઓમાં, સંપૂર્ણપણે માનવતાવાદી વિચારણાઓ, મૃતકના આશ્રિતોમાંથી એકને લાભદાયક રોજગાર પ્રદાન કરવાની જોગવાઈ કરવામાં આવી છે, જે આવી રોજગાર માટે પાત્ર હોઈ શકે છે. ખંડપીઠે કહ્યું કે કરુણાના ધોરણે રોજગાર પૂરો પાડવાનો સંપૂર્ણ હેતુ પરિવારને અચાનક કટોકટીમાંથી બહાર નીકળવામાં સક્ષમ બનાવવાનો છે. આવા પરિવારને મૃતકની પોસ્ટથી ઓછી પોસ્ટ આપવાનો હેતુ નથી.