તમને ખબર છે? પેટ્રોલ-ડિઝલના નામે તમારા ખિસ્સાના સરકારી તિજોરીમાં જાય છે પ્રતિ લીટર રૂ. 34

પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવમાં પહેલા જંગી ભાવ વધારો કરી લોકોનાં ખીસ્સા કપાયા અને હવે માત્ર 2 રૂપિયા જટલી એક્સાઈઝ ડ્યૂટી ઘટાડી કેન્દ્ર સરકાર લોકોને સાંત્વના પાઠવી રહી છે. પરંતુ અહીં આપણે વાત માત્ર 2 રૂપિયાના ઘટાડાની નથી કરી રહ્યા. પણ સરકારની તીજોરીની કરી રહ્યા છે. જેમાં સામાન્ય જનતાના 34 રૂપિયા પડી રહ્યા છે. ત્યારે શું છે 34 રૂપિયાનું અંગ ગણિત જોઈએ આ અહેવાલમાં.

પેટ્રોલ-ડીઝલમાં રૂપિયા 2નો ઘટાડો  
ઘટાડા છતાં સરકારી તિજોરીમાં પ્રતિ લીટર રૂ. 34ની આવક
  
મોંઘવારીના માર વચ્ચે પેટ્રોલ-ડીઝલના ભાવ આસમાને પહોંચ્યા છે. જેને લઈને દેશભરમાં લોકો દ્વારા વિરોધ કરવામાં આવી રહ્યો છે. તેવામાં હવે કેદ્ર સરકારે જનતાને રૂ. 2ની લોલીપોલ પકડાવી દીધી છે. જીહાં કેન્દ્ર સરકારે પેટ્રેલ-ડી{લ પર 2 રૂપિયા એક્સાઈઝ ડયૂટી ઘટાડી છે. માત્ર 2 રૂપિયાના ભાવ ઘટાડા બાદ પણ કેદ્ર સરકારને સરકારી તીજોરીની ચીંતા વધું છે પરંતુ જનતાની નહીં.  રૂપિયા 2 ની એક્સાઈઝ ડયૂટી ઘટાડયા બાદ પણ આપણી પાસેથી સરકાર પ્રતિ લીટર 34.37 રૂપિયાની કમાણી કરી રહી છે. જ્યારે ડીઝલ પર 23.91 રૂપિયાની કમાણી કરી રહી છે. બીજી નાણાં મંત્રાલયને આ ભાવ ઘટાડાથી સરકારી તીજોરી પર પડનારા 26 હજાર કરોડના નુક્શાનની ચીંતા છે.  

જોકે પેટ્રોલ અને ડીઝલ કેવી રીતે તૈયાર  થાય છે તેના ગણિત પર નજર કરીએ તો.  પેટ્રોલિયમ પ્લાનિંગ એન્ડ એનાલિસિસ સેલના સપ્ટેમ્બરના આંકડા પ્રમાણે એક લીટર પેટ્રોલ તૈયાર કરવા માટે તેલ કંપનીઓને 30.42 રૂપિયા ખર્ચ કરવા પડે છે. 3.24 રૂપિયાનું ડીલરનું કમિશન જોડીને આ કિંમત 33.66 રૂપિયાની આસપાસ પહોંચે છે. જે બાદ તેના પર કેન્દ્ર સરકાર અને રાજ્ય સરકાર તરફથી ટેક્સ લગાવવામાં આવે છે. જેના કારણે પેટ્રોલની કિંમત દિલ્લીમાં 70 રૂપિયા સુધી અને મુંબઈમાં 80 રૂપિયા સુધી પહોંચી છે. જ્યારે ડીઝલ અંગે વાત કરવામાં આવે તો  તેલ કંપનીઓને એક લીટર ડીઝલ તૈયાર કરવા માટે 29.98 રુપિયા ખર્ચ કરવા પડે છે. પ્રતિ લીટર ડીઝલ પર 3 રૂપિયા ડીલરોનું કમિશન હોય છે. જે બાદ કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકાર તેના પર ટેક્સ લગાવે છે. જેના કારણે એક લીટર ડીઝલનો ભાવ અંદાજીત 59 રૂપિયા સુધી પહોંચી જાય છે.

મહત્વનું છે કે દિલ્લીમાં વેચાઈ રહેલા એક લીટર પેટ્રોલ પર 3 ઓક્ટોબર સુધી કેન્દ્ર સરકાર 21.48 રૂપિયા એક્સાઈઝ ડયૂટી લગાવતી હતી. જ્યારે દિલ્લી સરકાર 14.89 રૂ. ટેક્સની વસૂલાત કરે છે. એટલે કે કંપની ખર્ચ અને ડીલર કમિશન જોડતા અહીં પેટ્રોલની કિંમત 70 રૂ. સુધી પહોંચે છે. જોકે હવે સરકારે 2 રૂ. એક્સાઈઝ ડયૂટી ઘટાડી દીધી છે. એટલે પ્રતિ લીટર પેટ્રોલમાંથી સરકારની કમાણી ઘટીને 34.37 રૂ. પહોચી ગઈ છે. જ્યારે દિલ્લીમાં ડીઝલની વાત કરવામાં આવે તો. કેન્દ્ર સરકાર 17.33 રૂ. એક્સાઈઝ ડયૂટી વસૂલે છે. જે બાદ રાજ્ય સરકાર 8.58 રૂ. ટેક્સ વસૂલે છે. આ રીતે કંપની ખર્ચ અને ડીલર કમિશન જોડતા 1 લીટર ડીઝલની કિંમત 58 રૂપિયા પહોંચી છે. આમ આવી જ રીતે આપણા ખિસ્સા પર 23.91 રૂ.નો બોઝ સરકાર દ્વારા નખવામાં આવી રહ્યો છે.

મહત્વનું છે કે  પેટ્રોલ-ડીઝલ સરકારની આવકનું સૌથી મોટું માધ્યમ છે. તેથી 2 રૂપિયા એક્સાઈઝ ડયૂટી ઘટાડયા બાદ સરકારને ભારે નુક્શાન ઉઠાવવું પડી શકે છે. પહેલા 5થી 9 રૂપિયાનો ભાવ વધારો કર્યા બાદ 2 રૂપિયા એક્સાઈઝ ડયૂટી ઘટાડી સરકારે જાણે જનતા પર ઉપકાર કર્યો હોય તેનું જતાવી રહી છે પરંતુ જનતાના ખિસ્સા પર નાખવામાં આવેલો બોઝ નથી દેખાતો.